Lịch Sử Cà Phê

09-06-2020 11:21:25 | lượt xem : 1.473

Lịch Sử Cà Phê

Theo truyền thuyết, cây cà phê có nguồn gốc từ tỉnh Kaffa (thuộc Ethiopia ngày nay). Tài liệu ghi lại rằng cà phê được các nô lệ từ Sudan mang vào Yemen và Ả Rập thông qua cảng Mocha. Cà phê đã chắc chắn được trồng tại Yemen thế kỷ 15 và có thể còn sớm hơn. Trong thời gian này, nhằm giữ độc quyền cây cà phê, Ả Rập đã ban lệnh cấm xuất khẩu hạt cà phê ở mọi hình thức, nhưng cuối cùng vẫn bị người Hà Lan đem ra khỏi Ả Rập và trồng tại Hà Lan trong nhà kính năm 1616.

Ban đầu, chính quyền Yemen tích cực khuyến khích uống cà phê. Quán cà phê đầu tiên mở ở Mecca và nhanh chóng lan rộng khắp cộng đồng người Ả Rập, quán cà phê trở thành nơi giải trí như đánh cờ, nhảy múa, ca hát,…nơi tổ chức các hoạt động xã hội, thương thảo kinh doanh. Quán cà phê nhanh chóng trở thành trung tâm hoạt động chính trị, và bị chính quyền đã ngăn cấm nghiêm ngặt. Trải qua vài thập kỷ, cà phê và các quán cà phê đã bị cấm sử dụng nhiều lần nhưng vẫn tồn tại, cuối cùng chính quyền đành chấp nhận nhưng đánh thuế lên cả hai.

Năm 1615, cà phê lần đầu tiên được mang đến Châu Âu bởi các thương nhân Venetian.
Cuối những năm 1600, người Hà Lan đưa cà phê đến trồng ở Malabar, Ấn Độ và năm 1699 đưa đến Batavia –Java (Indonesia ngày nay). Chỉ trong vài năm, các thuộc địa Hà Lan đã trở thành nhà cung cấp chính cà phê cho thị trường châu Âu.
Năm 1683, quán cà phê nổi tiếng nhất châu Âu được mở tại Venice
Năm 1720, quán cà phê Caffe Florian được mở tại  Piazza San Marco
Năm 1688, thị trường bảo hiểm lớn nhất thế giới, Lloyd's of London (được sáng lập bởi Edward Lloyd), bắt đầu kinh doanh như một quán cà phê.
Năm 1668, cà phê có mặt ở Bắc Mỹ, ngay sau đó, quán cà phê được mở tại New York, Philadelphia, Boston và các thị trấn khác. Boston Tea Party Of 1773 đã được lên kế hoạch tại quá cà phê Green Dragon. Thị trường chứng khoán New York và Ngân hàng New York cũng bắt đầu hoạt động tại các quán cà phê  (Wall Street ngày nay).
Hà Lan cũng là người đầu tiên đem cà phê đến Trung và Nam Mỹ, (ngày nay trở thành cây công nghiệp quan trọng nhất của lục địa này)
Năm 1730 người Anh mang cà phê đến Jamaica, nơi trồng cà phê nổi tiếng và đắt tiền nhất trên thế giới - Blue Mountains.
Đầu những năm 1830, Brazil là nhà sản xuất cà phê lớn nhất thế giới với khoảng 600.000 bao một năm, tiếp theo là Cuba, Java và Haiti, mỗi nước sản xuất hàng năm từ 350 đến 450.000 bao. Tổng sản lượng thế giới khoảng 2,5 triệu bao mỗi năm

 Cuối những năm 1840, giá cà phê trên thị trường thế giới suy giảm đáng kể do sự mở rộng sản xuất tại Brazil và Java và bắt đầu tăng trở lại khi Brazil không thể tiếp tục phát triển do thiếu phương tiện vận chuyển và nguồn nhân lực, mức giá tăng lên đỉnh điểm vào cuối những năm 1890.
Năm 1723, các tu sĩ đã đem cà phê đến Colombia, nhưng thời gian này các xung đột trong nước đã cản trở sự phát triển của ngành công nghiệp cà phê. Đến khi kết thúc chiến tranh, năm 1903, người dân Colombia mới trở lại trồng cây cà phê.
Năm 1905, Columbia xuất khẩu 500.000 bao cà phê và tăng lên gấp đôi vào năm 1915. Trong khi Brazil cố gắng để kiểm soát sản xuất quá mức của mình thì cà phê Colombia trở nên ngày càng phổ biến với người tiêu dùng Mỹ và châu Âu. Năm 1914, Brazil cung cấp 3/4 lượng nhập khẩu của Mỹ với 5,6 triệu bao, nhưng giảm chỉ còn 4.3 triệu vào năm 1919, trong khi thị phần của Columbia đã tăng từ 687.000 đến 915.000 bao. Trong cùng thời gian đó, xuất khẩu của các quốc gia Trung Mỹ vào Mỹ đã tăng từ 302.000 đến 1,2 triệu bao.

Mặc dù bất ổn chính trị, xã hội và kinh tế nhưng thế kỷ 20 đã chứng kiến ​​một sự gia tăng liên tục về nhu cầu cà phê. Thi trường Mỹ  tiếp tục phát triển và đạt đỉnh điểm vào năm 1946, khi hàng năm tiêu thụ bình quân đầu người là 19,8 pounds (khoảng 9kg)- gấp đôi so với năm 1900. Đặc biệt trong giai đoạn giá cao, nhu cầu này ngày càng tăng dẫn đến việc mở rộng trồng cà phê khắp nơi trên thế giới. Những năm sau Chiến tranh thế giới thứ hai, nhiều quốc gia mới độc lập ở châu Phi, đặc biệt là Uganda, Kenya, Rwanda và Burundi phụ thuộc nhiều vào việc xuất khẩu cà phê.

Ở Việt Nam, cà phê xuất hiện đầu tiên năm 1885 do người Pháp đưa vào canh tác (lúc này Việt Nam là thuộc địa của Pháp). Từ  “cà phê” mà Việt Nam hay sử dụng cũng bắt nguồn từ “Café” trong tiếng Pháp.
Cuối thế kỷ XIX, Pháp đã lập rất nhiều đồn điền cà phê ở Việt Nam, bắt nguồn từ các tỉnh  Hà Tình, Thanh Hóa, đến các tình miền Trung như Quảng Trị, Nghệ An,… Năm 1925, cây cà phê lần đầu tiên được trồng tại Tây Nguyên, và đến một số tỉnh miền Đông Nam Bộ như Đồng Nai, Bình Phước,…
Hiện nay cây cà phê được trồng chủ yếu ở Tây Nguyên,  đặc biệt là cà phê trồng ở Buôn Mê Thuột, Đắc Lắc có hương vị thơm ngon đặc trưng nổi tiếng khắp thế giới. Cà phê cũng là một trong những sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam, giá trị xuất khẩu đạt khoảng 25% trong tổng giá trị xuất khẩu nông sản hàng năm.